T= Testimonium F= Fragmentum E= Επιγραφή / Inscription
1Ἢ Ὁμήρωι ↓ (Ι 145~287) ἀκολουθεῖ (sc. Σοφοκλῆς) εἰρηκότι2
τὰς τρεῖς3 ↓ θυγατέρας τοῦ Ἀγαμέμνονος ἤ, ὡς ‹ὁ› τὰ Κύπρια4 ↓,
δ΄5 φησίν, Ἰφιγένειαν καὶ Ἰφιάνασσαν ↓.
Ἢ ἀκολουθεῖ (δηλ. ὁ Σοφοκλῆς) τὸν Ὅμηρο ποὺ ἔχει ὀνομάσει τὶς
τρεῖς θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα, ἤ, ὅπως ὁ ποιητὴς τῶν Κυπρίων1,
λέει (ὅτι εἶναι) τέσσερεις, (ἀναφέροντας καὶ) Ἰφιγένεια καὶ Ἰφιά-
νασσα.
Ἡ κατάταξη τοῦ ἀποσπάσματος στὴ β΄ συνάθροιση τοῦ στόλου στὴν Αὐλίδα (ὁπότε καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὴ θυσία τῆς Ἰφιγένειας, βλ. περίλ. Πρόκλου ἀνωτ. Τ4.48 κἑ.) εἶναι εὔλογη, ἂν καὶ ὄχι ἀπόλυτα βέβαιη (ἀφοῦ εὐκαιρίες γιὰ τὴν ὀνομασία τῶν θυγατέρων τοῦ Ἀγαμέμνονα θὰ ὑπῆρχαν καὶ ἄλλες στὰ Κύπρια).
1. Ὁ Ὅμηρος στὴν Ἰλιάδα (Ι 145 μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἀγαμέμνονα καὶ Ι 287 μὲ τὸ στόμα τοῦ Ὀδυσσέα, ποὺ μεταφέρει στὸν Ἀχιλλέα τὶς προτάσεις τοῦ Ἀτρείδη) ὀνομάζει τὶς θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα: Χρυσόθεμις καὶ Λαοδίκη καὶ Ἰφιάνασσα (Λαοδίκη εἶναι ἐπίσης στὸν Ὅμηρο, Γ 124 καὶ Ζ 252, ἡ ὄμορφη κόρη τοῦ Πριάμου ποὺ νυμφεύτηκε ὁ Ἀντηνορίδης Ἑλικάων). Τὸ ὄνομα τῆς Ἠλέκτρας (ἀντὶ τῆς Λαοδίκης) εἶναι μεταγενέστερο. Μεταγενέστερο εἶναι πιθανῶς καὶ τὸ ὄνομα τῆς Ἰφιγενείας (ἀντὶ τοῦ Ἰφιάνασσα, πιθανῶς ἀπὸ τὴν ἰσχυρὴ ἐξουσία τοῦ Ἀγαμέμνονα, ἀπὸ τὸ ἶφι ἀνάσσειν), ποὺ ἐμφανίζεται γιὰ πρώτη φορὰ στὰ Κύπρια (στὴ συνέχεια στὸν Στησίχ. 14 (191) Page1, 38 (215), 40 (217).25 κἑ., κ.λπ.). Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι ἀποκλείεται νὰ γνώριζε ὁ Ὅμηρος τὰ σχετικὰ μὲ τὴ θυσία τῆς Ἰφιγένειας. Τὸ θέμα εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ δύσκολα τῆς Ὁμηρικῆς ἔρευνας. Βλ. ἀνάμεσα στ' ἄλλα τὰ ἀρχ. Σχόλ. στὸ Ι 145 καὶ τὴ σημ. Hainsworth σ.στ. (CIl2 ΙΙΙ 77 / Γ΄ 180)· βλ. ἐπίσης ΕλλΜ E΄3 27 κἑ., κ.ἀ.
2. τὰς τρεῖς: ὁ Λάσκαρις4 διόρθωσε σὲ τρεῖς τὰς (ἀντιστρέφοντας τὴ σειρὰ τῶν λέξεων). Μὲ τὴ γραφὴ τῆς παράδοσης τὸ βάρος πέφτει στὰ ὀνόματα τῶν ἡρωίδων: ποὺ ὀνόμασε τὰς τρεῖς θυγατέρας τοῦ Ἀγαμέμνονα (μὲ τὸν ἀρχ. Σχολ. νὰ θεωρεῖ ὅτι οἱ ἡρωίδες ἦταν ὄντως τρεῖς). Στὴ δεύτερη περίπτωση τὸ βάρος πέφτει στὸν ἀριθμὸ τῶν ἡρωίδων: ποὺ θεώρησε ὅτι ἦταν τρεῖς οἱ θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα. Προτιμότερη φαίνεται ἡ παραδεδομένη γραφή.
ὡς <ὁ> τὰ Κύπρια: δὲν ἀποκλείεται νὰ ἐξέπεσε ἡ λέξη ποιήσας (βλ. ἀνωτ. κριτ. ὑπόμν. καὶ κατωτ. σχόλ. στὸ F26).
3. Ἰφιγένειαν καὶ Ἰφιάνασσαν: Ὁ ἀρχαῖος σχολιαστὴς δὲν ἀφήνει ἀμφιβολία (ἂν δεχτοῦμε ὡς ἔχει τὴ χειρόγραφη παράδοση) ὅτι κατὰ τὸν ποιητὴ τῶν Κυπρίων οἱ θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα ἦταν τέσσερεις (δ΄), μὲ τὴν παρουσία καὶ Ἰφιγενείας καὶ Ἰφιανάσσης (βλ. καὶ σημ. Allen5 στὸ ἀπόσπ.: «tres Homerus, quattuor filias Agamemnoni imputat Stasinus, scilicet et Iphigeniam et Iphianassan»). Δὲν ἀποκλείεται ὅμως νὰ πρόκειται ἢ γιὰ παρανόηση τοῦ Σχολ. ἢ γιὰ κακὴ ἀπόδοση τοῦ δ΄ (διαφόρους Elmsley6), νὰ μὴν ἦταν διάφορα τὰ πρόσωπα, ἀλλὰ μιὰ ἡρωίδα μὲ δύο ὀνόματα, νοουμένου μάλιστα ὅτι ἡ θυγατέρα αὐτὴ τοῦ Ἀγαμέμνονα ὀνομάζεται καὶ Ἰφιγόνη (βλ. Εὐρ. Ἠλ. 1023), ἀλλὰ καὶ Ἶφις (βλ. Λυκόφρ. 324). Ἂν τὸ ὄνομα τῆς Ἰφιγενείας εἶναι ἢ ὄχι ἐπινόηση τοῦ ποιητῆ τῶν Κυπρίων, εἶναι δύσκολο νὰ ἀποφανθεῖ κανείς, μολονότι τὸ πρῶτο φαίνεται ἀρκετὰ εὔλογο.
Ἡ κατάταξη τοῦ ἀποσπάσματος στὴ β΄ συνάθροιση τοῦ στόλου στὴν Αὐλίδα (ὁπότε καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὴ θυσία τῆς Ἰφιγένειας, βλ. περίλ. Πρόκλου ἀνωτ. Τ4.48 κἑ.) εἶναι εὔλογη, ἂν καὶ ὄχι ἀπόλυτα βέβαιη (ἀφοῦ εὐκαιρίες γιὰ τὴν ὀνομασία τῶν θυγατέρων τοῦ Ἀγαμέμνονα θὰ ὑπῆρχαν καὶ ἄλλες στὰ Κύπρια).
1. Ὁ Ὅμηρος στὴν Ἰλιάδα (Ι 145 μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἀγαμέμνονα καὶ Ι 287 μὲ τὸ στόμα τοῦ Ὀδυσσέα, ποὺ μεταφέρει στὸν Ἀχιλλέα τὶς προτάσεις τοῦ Ἀτρείδη) ὀνομάζει τὶς θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα: Χρυσόθεμις καὶ Λαοδίκη καὶ Ἰφιάνασσα (Λαοδίκη εἶναι ἐπίσης στὸν Ὅμηρο, Γ 124 καὶ Ζ 252, ἡ ὄμορφη κόρη τοῦ Πριάμου ποὺ νυμφεύτηκε ὁ Ἀντηνορίδης Ἑλικάων). Τὸ ὄνομα τῆς Ἠλέκτρας (ἀντὶ τῆς Λαοδίκης) εἶναι μεταγενέστερο. Μεταγενέστερο εἶναι πιθανῶς καὶ τὸ ὄνομα τῆς Ἰφιγενείας (ἀντὶ τοῦ Ἰφιάνασσα, πιθανῶς ἀπὸ τὴν ἰσχυρὴ ἐξουσία τοῦ Ἀγαμέμνονα, ἀπὸ τὸ ἶφι ἀνάσσειν), ποὺ ἐμφανίζεται γιὰ πρώτη φορὰ στὰ Κύπρια (στὴ συνέχεια στὸν Στησίχ. 14 (191) Page1, 38 (215), 40 (217).25 κἑ., κ.λπ.). Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι ἀποκλείεται νὰ γνώριζε ὁ Ὅμηρος τὰ σχετικὰ μὲ τὴ θυσία τῆς Ἰφιγένειας. Τὸ θέμα εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ δύσκολα τῆς Ὁμηρικῆς ἔρευνας. Βλ. ἀνάμεσα στ' ἄλλα τὰ ἀρχ. Σχόλ. στὸ Ι 145 καὶ τὴ σημ. Hainsworth σ.στ. (CIl2 ΙΙΙ 77 / Γ΄ 180)· βλ. ἐπίσης ΕλλΜ E΄3 27 κἑ., κ.ἀ.
2. τὰς τρεῖς: ὁ Λάσκαρις4 διόρθωσε σὲ τρεῖς τὰς (ἀντιστρέφοντας τὴ σειρὰ τῶν λέξεων). Μὲ τὴ γραφὴ τῆς παράδοσης τὸ βάρος πέφτει στὰ ὀνόματα τῶν ἡρωίδων: ποὺ ὀνόμασε τὰς τρεῖς θυγατέρας τοῦ Ἀγαμέμνονα (μὲ τὸν ἀρχ. Σχολ. νὰ θεωρεῖ ὅτι οἱ ἡρωίδες ἦταν ὄντως τρεῖς). Στὴ δεύτερη περίπτωση τὸ βάρος πέφτει στὸν ἀριθμὸ τῶν ἡρωίδων: ποὺ θεώρησε ὅτι ἦταν τρεῖς οἱ θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα. Προτιμότερη φαίνεται ἡ παραδεδομένη γραφή.
ὡς <ὁ> τὰ Κύπρια: δὲν ἀποκλείεται νὰ ἐξέπεσε ἡ λέξη ποιήσας (βλ. ἀνωτ. κριτ. ὑπόμν. καὶ κατωτ. σχόλ. στὸ F26).
3. Ἰφιγένειαν καὶ Ἰφιάνασσαν: Ὁ ἀρχαῖος σχολιαστὴς δὲν ἀφήνει ἀμφιβολία (ἂν δεχτοῦμε ὡς ἔχει τὴ χειρόγραφη παράδοση) ὅτι κατὰ τὸν ποιητὴ τῶν Κυπρίων οἱ θυγατέρες τοῦ Ἀγαμέμνονα ἦταν τέσσερεις (δ΄), μὲ τὴν παρουσία καὶ Ἰφιγενείας καὶ Ἰφιανάσσης (βλ. καὶ σημ. Allen5 στὸ ἀπόσπ.: «tres Homerus, quattuor filias Agamemnoni imputat Stasinus, scilicet et Iphigeniam et Iphianassan»). Δὲν ἀποκλείεται ὅμως νὰ πρόκειται ἢ γιὰ παρανόηση τοῦ Σχολ. ἢ γιὰ κακὴ ἀπόδοση τοῦ δ΄ (διαφόρους Elmsley6), νὰ μὴν ἦταν διάφορα τὰ πρόσωπα, ἀλλὰ μιὰ ἡρωίδα μὲ δύο ὀνόματα, νοουμένου μάλιστα ὅτι ἡ θυγατέρα αὐτὴ τοῦ Ἀγαμέμνονα ὀνομάζεται καὶ Ἰφιγόνη (βλ. Εὐρ. Ἠλ. 1023), ἀλλὰ καὶ Ἶφις (βλ. Λυκόφρ. 324). Ἂν τὸ ὄνομα τῆς Ἰφιγενείας εἶναι ἢ ὄχι ἐπινόηση τοῦ ποιητῆ τῶν Κυπρίων, εἶναι δύσκολο νὰ ἀποφανθεῖ κανείς, μολονότι τὸ πρῶτο φαίνεται ἀρκετὰ εὔλογο.