3 Σχετικά, λοιπόν, μὲ τὸ διάστρεμμα τοῦ ἀγκώνα αὐτὰ διασαφηνί-
ζει· γιὰ τὸ πλῆρες ὅμως ἐξάρθρημα ἀναφέρει αὐτὸν τὸν τρόπο: Στὰ
πλήρη ἐξαρθρήματα πρὸς τὴ μία ἢ τὴν ἄλλη πλευρά, πρέπει νὰ γί-
νεται ἔκταση, κατὰ τὴν ὁποία ὁ βραχίονας ἐπιδένεται. Αὐτὰ τὰ δύο
πλήρη ἐξαρθρήματα τοῦ ἀγκώνα ὑπάρχουν, αὐτὸ ποὺ κλίνει πρὸς
τὰ μέσα καὶ αὐτὸ ποὺ κλίνει πρὸς τὰ ἔξω. Μνημονεύει δὲ παρακάτω
καὶ ἄλλα δύο ἀκόμα ἐξαρθρήματα, αὐτὸ ποὺ γίνεται πρὸς τὰ ἐμ-
πρὸς καὶ αὐτὸ ποὺ γίνεται πρὸς τὰ πίσω. Οὔτε ὅμως γι' αὐτὰ οὔτε
γιὰ τὶς ἀνατάξεις τους μιλᾶ στὸ προαναφερθὲν κείμενο· γι' αὐτὸ θὰ
ἐκθέσω πρῶτα τὰ συγκεκριμένα, μὲ ποιόν τρόπο συμβουλεύει νὰ
γίνονται οἱ ἀνατάξεις τους. Μετὰ λοιπὸν ἀπὸ μερικὲς σειρὲς λέει τὰ
ἑξῆς: Ἐὰν ὁ ἀγκώνας ἐξαρθρωθεῖ πρὸς τὰ μέσα ἢ πρὸς τὰ ἔξω, (νὰ
γίνει) ἔκταση σὲ σχῆμα ὀρθῆς γωνίας τοῦ πήχυ πρὸς τὸν βραχίονα·
ἀφοῦ σηκώσεις τὴ μασχάλη νὰ τὴ δέσεις ψηλὰ μὲ μία ταινία, καὶ
ἀφοῦ τοποθετήσεις ἕνα βάρος κάτω ἀπὸ τὸ ἄκρο τοῦ ἀγκώνα κον-
τὰ στὴν ἄρθρωση νὰ ἀναρτήσεις ἢ νὰ πιέζεις (ἐκτελώντας τὴν ἀνά-
ταξη) μὲ τὰ χέρια. Καθὼς δὲ ἡ ἄρθρωση κρέμεται ἀπὸ πάνω οἱ
χειρισμοὶ (γίνονται) μὲ τὶς παλάμες, ὅπως στὰ ἐξαρθρήματα τῶν
χεριῶν. Οἱ ἐπιδέσεις καὶ οἱ ἀνυψώσεις καὶ οἱ ἐπανορθώσεις (γίνο-
νται) σ' αὐτὴ τὴ θέση. Σ' αὐτὴν τὴν περίπτωση δὲν προτιμᾶ πλέον
τὴν ἔκταση σὲ εὐθεία κατεύθυνση, ἀλλὰ τὴν ἔκταση τοῦ ἀγκώνα
πρὸς τὰ κάτω σὲ ὀρθὴ γωνία πρὸς τὸν βραχίονα, μὲ τὸν τρόπο μὲ
τὸν ὁποῖο καὶ ὁ σπασμένος βραχίονας καὶ ἐκτείνεται καὶ ἐπιδένε-
ται. Ἡ μετὰ τὴν ἔκταση ἐπαναφορὰ καὶ ἡ ἀνάταξη μποροῦν νὰ
γίνουν μὲ τὰ χέρια πρὸς τὴν ἀντίθετη κατεύθυνση, μὲ τὸν τρόπο
ποὺ ἔχω μὲ τὰ προηγούμενα δηλώσει. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἱπποκράτης
διασαφηνίζει γι' αὐτὰ ὡς ἑξῆς: Τὶς δὲ ἀνατάξεις (πρέπει νὰ κάνεις)
μὲ ἀπομάκρυνση κατὰ τὸν μέγιστο βαθμό, ὥστε νὰ μὴν ἀκουμπᾶ ὁ
κόνδυλος τοῦ βραχιονίου τὴν κορωνοειδῆ ἀπόφυση (τῆς ὠλένης),
καὶ νὰ περιστρέφεις μετέωρο καὶ νὰ λυγίζεις (τὸν πήχυ) καὶ νὰ μὴν
πιέζεις βίαια πρὸς ὁριζοντίωση, συγχρόνως δὲ νὰ ὠθεῖς πρὸς τὴν
ἀντίθετη κατεύθυνση τὸ καθένα (ἀπὸ τὰ ὀστὰ) καὶ νὰ τὰ σπρώχνεις
στὴ φυσική τους θέση. Θὰ προκύψει δὲ κοινὴ ὠφέλεια, ἐὰν σ' αὐτὲς
τὶς περιπτώσεις περιστρέψεις τὸν ἀγκώνα στὴ μία περίπτωση σὲ
ὕπτια θέση καὶ στὴν ἄλλη σὲ πρηνῆ. Αὐτὸς ὁ τρόπος ἀνάταξης
μπορεῖ νὰ γίνει παραστατικὰ μὲ τὸν ἑξῆς τρόπο.
3.1. παραρθρήσεως: βλ. ἀνωτ. σχόλ. σ.στ. 1.1.12 σ.λ. παράρθρησιν (μὲ ἀμφιβολίες μεταφράσαμε μὲ τὸν Ν.Ε. ὅρο διάστρεμμα, ὅπως καὶ ἀνωτ. 2.2 παραρθρήσεων, ἀντὶ τοῦ εἰδικοῦ ἰατρικοῦ ὅρου ὑπεξάρθρημα).
3-4. <ἢ> ἔνθα (...) {ἡ} κατάτασις: ἔτσι ὁ Blomquist1 (15, 40.27), κατὰ τὸ κείμενο τοῦ Π. ἄρθρ. καὶ τοῦ Μοχλ., καὶ τὰ κατωτ. στ. 12 (κατάτασις) καὶ 17-18 (ἐπιδέσεις ... καὶ ἀναλήψεις καὶ θέσεις), καὶ 5.15 (βλ. κατωτ. σχόλ. στὸ χωρίο). Οἱ Sch.2 (στίζοντας μὲ ἄνω τελεία μετὰ τὸ β´ ἔνθα) καὶ KK.3 υἱοθετοῦν τὴ γραφὴ τοῦ L (ἴσως ὀρθῶς: πβ. κατωτ. 5.15 ἡ κατάτασις, μὲ σχόλ. σ.λ.)· ὁ Di.4 γράφει ἢ ἔνθα ἢ ἔνθα. ἡ κατάτασις (στὸν L, ὅμως, εὐκρινῶς ενθα η ενθα, καὶ μάλιστα στὴν ἀρχὴ τοῦ στίχου).
4-5. αὗταί εἰσιν ὁλοσχερεῖς δύο {εἰσὶν} ἐξαρθρήσεις ἀγκῶνος: πβ. ἀνωτ. 2.16-18. Ὁ L δίνει τὴ γραφὴ εισιν στὸ τέλος δύο ἐπάλληλων στίχων (αυται εισιν | ολοσχερεις δυο εισιν | εξαρθρησεις αγκωνος | η μεν κ.λπ.), καὶ αὐτὸ ἐξηγεῖ –τουλάχιστον ἐν μέρει– τὴν ἄστοχη ἐπανάληψη· ὀρθῶς οἱ Sch.2 καὶ KK.3 ὀβελίζουν τὸ β´ εισιν (ὁ Di.4 γράφει: αὗταί εἰσιν ὁλοσχερεῖς. δύο εἰσὶν ἐξ. ἀ.).
13-16. <τὴν> μασχάλην (...) καταναγκάζειν: τὸ κείμενο τοῦ L νοσεῖ ἐμφανῶς, δίνοντας τὶς γραφές: (α´.) μασχαλην (τὴν μὲν μασχ. [Li.5 Kw.6] καὶ τὴν μὲν γὰρ μασχ. [Wi.7] Ἱππ. Π. ἄρθρ. / τὴν γὰρ μ. [Li.]5 κ.τ.τ. Μοχλ.)· (β´.) τινα (ταινίῃ Ἱππ. [Li.5 Kw.6 Wi.7], διαφ. γρ. τινι)· (γ´.) αγκωναρην δε μηκρω (ἀγκῶνι δὲ ἄκρῳ Ἱππ. [Li.5 Kw.6 Wi.7], διαφ. γρ. ἀ. δὲ τῷ ἄκρῳ)· (δ´.) υποθεις (ὑποτιθέντα τι [Li.5 Kw.] καὶ ὑποθέντα τι [Wi.7] Π. ἄρθρ., διαφ. γρ. ὑποθείς τι καὶ ὑποθεὶς Μοχλ.)· (ε´.) παρα δε το αρθρον (παρὰ τὸ ἄ. Ἱππ.). Οἱ ἐκδ. τοῦ Ἀπ. γράφουν: μασχάλην ἀναλαβόντα (ἀναλαμβάνοντα [Li.5] καὶ ἀναλαβόντα [Kw.6 Wi.7] Π. ἄρθρ. / ἀναλαβὼν Μοχλ.) ταινίῃ ἀνακρεμάσαι, ἀγκῶνι δὲ ἄκρῳ ὑποθέντα παρὰ τὸ ἄρθρον β. ἐ. ἢ χερσὶ καταναγκάζειν (-άσαι Μοχλ.) Di.4 – μ. ἀ. ταινίῃ ἀ., αγκωνάρην δε μηκρω ὑποθεὶς παρὰ δὲ τὸ ἄ. β. ἐ. ἢ χερσὶ κ. Sch.2 – μ. ἀ. ταινίῃ ἀνακρεμάσαι· ἀγκῶνα <αἴ>ρειν δὲ μικρῷ ὑποθείς (βλ. ὅμως Alpers8 σελ. 32, ποὺ –σημειώνοντας ὅτι τὸ κείμενο τῶν KK.3 δὲν εἶναι ἀνεκτὸ στὰ Ἑλληνικὰ– προτείνει νὰ τεθεῖ ἀνάμεσα σὲ σταυρούς), παρὰ δὲ τὸ ἄ. β. ἐ. ἢ χερσὶν (-ιν εὐκρινῶς στὸν L) καταναγκάζειν Sch.2 Ὁ Blomquist1 (15, 42.3 καὶ 42.4) προτείνει: <τὴν μὲν> μασχ. ἀ. τινὶ (: προτιμώντας ἀπὸ τὶς δύο γραφὲς τῆς χφ. παράδοσης τοῦ Ἱππ. –ταινίῃ καὶ τινὶ– αὐτήν, θεωρώντας ὅτι δίνει τὴ μικρότερη ἀλλαγὴ σὲ σχέση μὲ τὸ τινα τοῦ L) ἀνακρ., ἀγκῶνι {ρην} δὲ {μὴ} <ἄ>κρῳ (: ἡ σειρὰ γραμμάτων ρην καὶ μη ἐμφανίζει ἐκπληκτικὴ ὁμοιότητα μὲ τὶς λέξεις τὴν μὲν ποὺ λείπουν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ ἀποσπ.). Μὲ ἀμφιβολίες πολλὲς προτιμήσαμε νὰ γράψουμε <τὴν> μασχ. καὶ ἀγκῶνι {ρην} ἄκρωι (πιστεύοντας ὅτι τὸ ρην ἀντιστοιχεῖ ὄντως μὲ τὸ τὴν ἀλλὰ τὸ μηκρω προῆλθε –μὲ σταδιακὴ παραφθορὰ τοῦ κειμένου– ἀπὸ τὸ ἄκρωι (ΑΚΡΩΙ > ΜΗΚΡΩ), ταινίῃ (ὅπως στὰ πλεῖστα χφφ. καὶ στὶς ἐκδ. τοῦ Ἱππ., θεωρώντας ὅτι ἐξίσου εὔκολα μὲ τὸ τινὶ τὸ ταινίῃ [λόγω τῆς παρουσίας τοῦ ἄλφα] μποροῦσε νὰ παραφθαρεῖ σὲ τινα), ὑποθεὶς (κατὰ τὸν L, τὰ πλεῖστα χφφ. καὶ τὶς ἐκδ. τοῦ Μοχλ. [ὅπου ὅμως: ἀναλαβὼν καὶ ὑποθείς τι, διάφ. γρ. ὑποθεὶς] καὶ τὴ διαφ. γρ. τοῦ Π. ἄρθρ., μολονότι μὲ αἰτ. ἡ σύνταξη εἶναι πιὸ ὁμαλή)· ὀβελίσαμε, τέλος, τὸ δὲ τοῦ στ. 15 (παρὰ {δὲ} τὸ ἄ.), ὅπως καὶ ὁ Di.4, μολονότι τὸ κείμενο μὲ κόμμα μετὰ τὸ ὑποθείς καὶ τὸ δὲ στὴ συνέχεια (ὅπως στοὺς KK.3: ὑποθείς, παρὰ δὲ τὸ ἄ.) δὲν εἶναι ἐντελῶς ἀπαράδεκτο.
24-25. κατορ<θώ>σιας: καθαρσιας L (κα-|θαρσιας)· κατορθώσιας Ἱππ. (χφφ. καὶ ἐκδ.), καὶ κατ' αὐτὸν Di.4 καὶ Sch.2 στὸ ἐδῶ χωρίο τοῦ Ἀπ., ἐνῶ οἱ KK.3 γράφουν καταρ<τί>σιας. Ὁ τελευταῖος τύπος δὲν ἀπαντᾶ ἀλλοῦ, ἐνῶ τὸ κατορθώσιας ἀπαντᾶ στὸν Ἱππ.: ὅ.π. (Π. ἄρθρ. 18.4 [132.3-4 Li.5] καὶ Μοχλ. 8.3) καὶ Π. ἀγμ. 26.4, καὶ στὸ σχετικὸ ὑπόμν. τοῦ Γαληνοῦ (Εἰς Ἱππ. Π. ἀγμ. XVIII2 547.1)· ὅπως δὲ παρατηρεῖ ὁ Blomquist1 (15, 42.14), τὸ καταρτίσιας δὲν εἶναι παλαιογραφικὰ πιὸ πιθανὸ ἀπὸ τὸ κατορθώσιας.
29-30. ὁ δὲ (...) γένοιτο: ὁ Di.4 διαβάζει καὶ γράφει γίνοιτο (σημειώνοντας: "γένοιτο F")· ὀρθῶς οἱ Sch.2 καὶ KK.3 διαβάζουν καὶ γράφουν γένοιτο. Ἡ πρόταση εἶναι συντομογραφημένη στὸν L, λόγω στενότητος χώρου.