T= Testimonium F= Fragmentum E= Επιγραφή / Inscription
1,2Κορνηλιανὸν Σουλπίκιον ↓ φιλεῖν ἠρξάμην ἡσθεὶς τῶι τε τρόπωι
τἀνδρὸς καὶ τοῖς λόγοις· πέφυκεν γὰρ πρὸς λόγους ἄριστα3.
οὐκ ἂν δὲ4 ἔξαρνος εἴην τὰ πρῶτα παρ' ἐμοὶ φέρεσθαι τὴν ἐκ
παιδείας5 φιλίαν συσταθεῖσαν6· παιδείαν δὲ ταύτην λέγω τὴν
τῶν ῥητόρων· αὕτη7 γὰρ δοκεῖ μοι ἀνθρωπίνη τις εἶναι8· τῶν
φιλοσόφων θεία τις ἔστω. βοήθησον οὖν τὰ δυνατὰ Κορνηλια-
νῶι ↓, ἀγαθῶι ἀνδρὶ κἀμοὶ φίλωι9 καὶ ‹λογίωι› καὶ οὐ φιλοσόφωι.
Τὸν Κορνηλιανὸ Σουλπίκιο ἄρχισα νὰ τὸν ἀγαπῶ γοητευμένος ἀπὸτοὺς τρόπους καὶ τοὺς λόγους τοῦ ἀνδρός· γιατὶ εἶναι ἐκ φύσεωςἄριστος στοὺς λόγους. Καὶ δὲν θὰ ἀρνιόμουν ὅτι ἡ φιλία ποὺ ἑδρά-ζεται στὴν παιδεία κατέχει γιὰ μένα τὴν πρώτη θέση· κι ἡ παιδείαποὺ ἐννοῶ ἐδῶ εἶναι αὐτὴ τῶν ρητόρων· γιατὶ αὐτὴ μοῦ φαίνεται ὅτιεἶναι κατὰ κάποιον τρόπο ἀνθρώπινη· τῶν φιλοσόφων ἂς εἶναι κα-τὰ κάποιον τρόπο θεϊκή. Βοήθα λοιπὸν κατὰ τὸ δυνατὸν τὸν Κορ-νηλιανό, καλὸν ἄντρα καὶ φίλο μου καὶ εὐφραδῆ καὶ ὄχι φιλόσοφο.
Πηγή: Fronto, Epist. ad amic. 1.2 (Φρόντ. Ἐπιστ. πρὸς φίλ. 1.2, σ. 171.12-19 Hout21). Γεννημένος στὴν Κίρτα τῆς Β. Ἀφρικῆς περὶ τὸ 100 μ.Χ. (90-110) ὁ P. Cornelius Fronto ὑπῆρξε ἀπὸ τὸ 138/9 διδάσκαλος τῶν μετέπειτα αὐτοκρατόρων Μάρκου καὶ Βέρου καὶ ὕπατος γιὰ δύο μῆνες τὸ 143, ἔτυχε εὐρείας ἀναγνώρισης ὡς ἄνθρωπος τῶν γραμμάτων καὶ ρήτορας στὰ μέσα τοῦ 2ου μ.Χ. αἰ., κι ἔζησε –μὲ σοβαρὰ προβλήματα ὑγείας– ὣς τὸ 167 περίπου μ.Χ. (βλ. σὺν τοῖς ἄλλοις E. Champlin, "The chronology of Fronto"2, JRS 64 [1974] 136 κἑ. [136-59], Kenney – Klausen ΙΛΛ33 910-12 καὶ 1163 [μὲ βιβλιογραφία], Rutherford4 119-21 [γέννηση περὶ τὸ 95 μ.Χ.], βλ. ἐπίσης Rose ΙΛΛ5 Β´ 239-41 [μὲ σημ. 169-170, στὴ σελ. 345], κ.ἀ.). Οἱ ἐπιστολές του φαίνεται νὰ γράφτηκαν μεταξὺ 139 καὶ περ. 167 μ.Χ. (βλ. Champlin2 ὅ.π. 139-59, κυρίως τὸν κατάλογο τῶν σσ. 158-59 ["V. Propοsed Dates"], καὶ Hout21 292-94 [«Epistulae ordine chronologico quoad fieri potest dispositae»], μὲ βιβλιογραφία στὴ σημ. 1)· τὰ δεδομένα ὅμως δὲν ἐπιτρέπουν ἀσφαλῆ χρονολόγηση τῆς ἐπιστολῆς ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ, Ἀπ. (?) Ἀπολλωνίδηι: ὁ Champlin2 λ.χ. τὴν τοποθετεῖ ἀόριστα πρὶν ἀπὸ τὸ 167 περ. μ.Χ. (ὅ.π. 159 ["b. c. 167"], βλ. καὶ 149-50], ὁ Haines6 τὴ χρονολογεῖ μὲ ἀμφιβολίες στὸ 157-161 (σ. 287: "? 157-161 A.D."), ὁ Hout θεωρεῖ ὅτι γράφτηκε πιθανῶς στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ '40 (CLF7 403 [στὸ 171,12]: "it was probably written in the late 140s, see at 170, 15"). Γιὰ τὸ κείμενο τῶν ἐπιστολῶν βλ. Hout21 VIII κἑ. («Prolegomena»), κυρίως LXIII-LXXIX («De editionibus») καὶ LXXXI-XCIV («Nomina scriptaque eorum qui de textu emendando bene meriti sunt»).
Tit. Ἀπ. (?) Ἀπολλωνίδηι: Ὁ P. von Rohden ("Apollonides" [24], RE8 2.1 [1895] 119) θεωρεῖ πὼς ὁ ἐδῶ Ἀπολλωνίδης ταυτίζεται ἴσως μὲ τὸν ὁμώνυμο Κύπριο ἰατρό ("vielleicht identish mit Nr. 33", βλ. ἀνωτ. σχόλ. στὰ Τ1.9 καὶ *Τ2.1), τὴν ἴδια δὲ ὑπόθεση ἔχουν ὑποστηρίξει –μὲ λίγες ἢ πολλὲς ἐπιφυλάξεις καὶ ἀποκλίσεις– καὶ ἄλλοι, ὅπως ὁ M. Wellmann ὅ.π. ("Apollonides" [33], RE8 2.1 [1895] 121: "s. auch Nr. 24", πβ. LGPN19 σ.λ. Ἀπολλωνίδης [44: RE8 24, καὶ 45: RE8 33], μὲ ἀμφιβολίες)· ὁ R. Stein (PIR210 Α [1933] ἀρ. 944) ἀποφεύγει ὁποιαδήποτε σχετικὴ παραπομπὴ ἢ συσχέτιση· ἔμμεσα ὁ H. G. Pflaum ("Les correspondants de l'orateur M. Cornelius Fronto de Cirta"11, Homm. Bayet 548 καὶ 558: βλ. καὶ κατωτ.) καὶ ὁ Champlin2 (ὅ.π. [JRS 64, 1974] 150: "an otherwise unknown Appius Apollonides", πβ. ὅμως [τοῦ ἴδιου] Fronto and Antonine Rome12 [Cambridge, Mass. – London 1980] 33: "Appius Apollonides, the recipient of the second letter, cannot be precisely identified" καὶ 152 σημ. 3 "Appius Apollonides was perhaps the surgeon Apollonides at Artemidorus", μὲ περαιτέρω παραπομπές) καὶ κατηγορηματικὰ ὁ Hout (CLF7 403 σημ. στὸ 171,12 [μὲ παραπομπές, ἐν μέρει ὅμως ἐσφαλμένες ἢ παραπλανητικές]: "that is only a wild guess") ἀπορρίπτουν τὴν ἀνωτέρω ὑπόθεση ταύτισης. Οἱ πιθανότητες νὰ εὐσταθεῖ ἡ ὑπόθεση αὐτὴ εἶναι ὄντως ἐλάχιστες. Ὁ ἐδῶ Ἀπολλωνίδης δὲν φαίνεται νὰ εἶναι ἰατρός (κατὰ τὸν Hout7 ὅ.π., "Pflaum, Les correspondants 558, is probably right in assuming that he was a municipal magistrate somewhere in the East. Our letter shows that he was interested in rhetoric and disliked philosophy"). Ἑλκυστικὴ ἀλλ' ἀβέβαιη εἶναι καὶ ἡ ὑπόθεση τοῦ W. Eck ("P. Aelius Apollonides, ab epistulis Graecis, und ein Brief des Cornelius Fronto"13, ZPE 91 [1992] 236-42) ὅτι ὁ ἐδῶ Ἄπ. Ἀπολλωνίδης ταυτίζεται μὲ τὸν Π. Αἴλιον Ἀπολλωνίδην ἀναθηματικῆς ἐπιγραφῆς ἀπὸ τὴν παράκτια –στὰ βόρεια τῆς Κύπρου– Σίδη τῆς Παμφυλίας (J. Nollé, Side im Altertum14, Band I [Bonn 1993], 344, "62. Ehren für P. Aelius Apollonides, den "ab epistulis Graecis" der Kaiser" [Eck13 237], [Πόπ]λιον Αἴλιον | [Ἀπο]λλωνίδην τὸν | [ἐπὶ] τ̣ῶν Ἑλληνικῶν | [ἐπι]στολῶν τῶν Σε-|[βαστ]ῶν Τίτος Αἴλιος | [Αὐρή]λιος Λεωνίδ̣ης | [ὁ διὰ βί]ο̣υ̣ ξ̣υ̣σ̣τ̣ά̣ρ̣χ̣η̣[ς] | - - - - - - - - - - - - - -), τὸ δὲ ΑΠ. ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΗΙ τῆς ἐδῶ ἐπιστολῆς ὀφείλεται σὲ ἐσφαλμένη ἀπόδοση ἀρχικοῦ ΑΙΛ. ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΗΙ (σελ. 239, μὲ χρονολόγηση [στὴ σελ. 240] τῆς ἐπιστολῆς στὸ 166/167 τὸ ἀργότερο).
1. Κορνηλιανὸν Σουλπίκιον, 7. Κορνηλιανῶι: μιὰ αἰνιγματικὴ μορφή ("shadowy figure"), κατὰ τὸν Champlin2 ὅ.π. (JRS 64 [1974] 150)· τὸν ἴδιο συνιστᾶ ὁ Φρόντων καὶ στὴν ἐπιστολὴ Ad amicos 1.1, ἀβέβαιης ἐπίσης χρονολογίας, καθὼς σὺν τοῖς ἄλλοις παραμένει ἀβέβαιο ποιός Cl. Severus εἶναι ὁ ἀποδέκτης τῆς ἐπιστολῆς. (Περισσότερα: Pflaum11 ὅ.π. [Homm. Bayet] 547-48, Champlin2 ὅ.π. [JRS 64, 1974] 149-50 καὶ Hout ὅ.π. [CLF7] 401-2, μὲ περαιτέρω βιβλιογραφία.)
Πηγή: Fronto, Epist. ad amic. 1.2 (Φρόντ. Ἐπιστ. πρὸς φίλ. 1.2, σ. 171.12-19 Hout21). Γεννημένος στὴν Κίρτα τῆς Β. Ἀφρικῆς περὶ τὸ 100 μ.Χ. (90-110) ὁ P. Cornelius Fronto ὑπῆρξε ἀπὸ τὸ 138/9 διδάσκαλος τῶν μετέπειτα αὐτοκρατόρων Μάρκου καὶ Βέρου καὶ ὕπατος γιὰ δύο μῆνες τὸ 143, ἔτυχε εὐρείας ἀναγνώρισης ὡς ἄνθρωπος τῶν γραμμάτων καὶ ρήτορας στὰ μέσα τοῦ 2ου μ.Χ. αἰ., κι ἔζησε –μὲ σοβαρὰ προβλήματα ὑγείας– ὣς τὸ 167 περίπου μ.Χ. (βλ. σὺν τοῖς ἄλλοις E. Champlin, "The chronology of Fronto"2, JRS 64 [1974] 136 κἑ. [136-59], Kenney – Klausen ΙΛΛ33 910-12 καὶ 1163 [μὲ βιβλιογραφία], Rutherford4 119-21 [γέννηση περὶ τὸ 95 μ.Χ.], βλ. ἐπίσης Rose ΙΛΛ5 Β´ 239-41 [μὲ σημ. 169-170, στὴ σελ. 345], κ.ἀ.). Οἱ ἐπιστολές του φαίνεται νὰ γράφτηκαν μεταξὺ 139 καὶ περ. 167 μ.Χ. (βλ. Champlin2 ὅ.π. 139-59, κυρίως τὸν κατάλογο τῶν σσ. 158-59 ["V. Propοsed Dates"], καὶ Hout21 292-94 [«Epistulae ordine chronologico quoad fieri potest dispositae»], μὲ βιβλιογραφία στὴ σημ. 1)· τὰ δεδομένα ὅμως δὲν ἐπιτρέπουν ἀσφαλῆ χρονολόγηση τῆς ἐπιστολῆς ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ, Ἀπ. (?) Ἀπολλωνίδηι: ὁ Champlin2 λ.χ. τὴν τοποθετεῖ ἀόριστα πρὶν ἀπὸ τὸ 167 περ. μ.Χ. (ὅ.π. 159 ["b. c. 167"], βλ. καὶ 149-50], ὁ Haines6 τὴ χρονολογεῖ μὲ ἀμφιβολίες στὸ 157-161 (σ. 287: "? 157-161 A.D."), ὁ Hout θεωρεῖ ὅτι γράφτηκε πιθανῶς στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ '40 (CLF7 403 [στὸ 171,12]: "it was probably written in the late 140s, see at 170, 15"). Γιὰ τὸ κείμενο τῶν ἐπιστολῶν βλ. Hout21 VIII κἑ. («Prolegomena»), κυρίως LXIII-LXXIX («De editionibus») καὶ LXXXI-XCIV («Nomina scriptaque eorum qui de textu emendando bene meriti sunt»).
Tit. Ἀπ. (?) Ἀπολλωνίδηι: Ὁ P. von Rohden ("Apollonides" [24], RE8 2.1 [1895] 119) θεωρεῖ πὼς ὁ ἐδῶ Ἀπολλωνίδης ταυτίζεται ἴσως μὲ τὸν ὁμώνυμο Κύπριο ἰατρό ("vielleicht identish mit Nr. 33", βλ. ἀνωτ. σχόλ. στὰ Τ1.9 καὶ *Τ2.1), τὴν ἴδια δὲ ὑπόθεση ἔχουν ὑποστηρίξει –μὲ λίγες ἢ πολλὲς ἐπιφυλάξεις καὶ ἀποκλίσεις– καὶ ἄλλοι, ὅπως ὁ M. Wellmann ὅ.π. ("Apollonides" [33], RE8 2.1 [1895] 121: "s. auch Nr. 24", πβ. LGPN19 σ.λ. Ἀπολλωνίδης [44: RE8 24, καὶ 45: RE8 33], μὲ ἀμφιβολίες)· ὁ R. Stein (PIR210 Α [1933] ἀρ. 944) ἀποφεύγει ὁποιαδήποτε σχετικὴ παραπομπὴ ἢ συσχέτιση· ἔμμεσα ὁ H. G. Pflaum ("Les correspondants de l'orateur M. Cornelius Fronto de Cirta"11, Homm. Bayet 548 καὶ 558: βλ. καὶ κατωτ.) καὶ ὁ Champlin2 (ὅ.π. [JRS 64, 1974] 150: "an otherwise unknown Appius Apollonides", πβ. ὅμως [τοῦ ἴδιου] Fronto and Antonine Rome12 [Cambridge, Mass. – London 1980] 33: "Appius Apollonides, the recipient of the second letter, cannot be precisely identified" καὶ 152 σημ. 3 "Appius Apollonides was perhaps the surgeon Apollonides at Artemidorus", μὲ περαιτέρω παραπομπές) καὶ κατηγορηματικὰ ὁ Hout (CLF7 403 σημ. στὸ 171,12 [μὲ παραπομπές, ἐν μέρει ὅμως ἐσφαλμένες ἢ παραπλανητικές]: "that is only a wild guess") ἀπορρίπτουν τὴν ἀνωτέρω ὑπόθεση ταύτισης. Οἱ πιθανότητες νὰ εὐσταθεῖ ἡ ὑπόθεση αὐτὴ εἶναι ὄντως ἐλάχιστες. Ὁ ἐδῶ Ἀπολλωνίδης δὲν φαίνεται νὰ εἶναι ἰατρός (κατὰ τὸν Hout7 ὅ.π., "Pflaum, Les correspondants 558, is probably right in assuming that he was a municipal magistrate somewhere in the East. Our letter shows that he was interested in rhetoric and disliked philosophy"). Ἑλκυστικὴ ἀλλ' ἀβέβαιη εἶναι καὶ ἡ ὑπόθεση τοῦ W. Eck ("P. Aelius Apollonides, ab epistulis Graecis, und ein Brief des Cornelius Fronto"13, ZPE 91 [1992] 236-42) ὅτι ὁ ἐδῶ Ἄπ. Ἀπολλωνίδης ταυτίζεται μὲ τὸν Π. Αἴλιον Ἀπολλωνίδην ἀναθηματικῆς ἐπιγραφῆς ἀπὸ τὴν παράκτια –στὰ βόρεια τῆς Κύπρου– Σίδη τῆς Παμφυλίας (J. Nollé, Side im Altertum14, Band I [Bonn 1993], 344, "62. Ehren für P. Aelius Apollonides, den "ab epistulis Graecis" der Kaiser" [Eck13 237], [Πόπ]λιον Αἴλιον | [Ἀπο]λλωνίδην τὸν | [ἐπὶ] τ̣ῶν Ἑλληνικῶν | [ἐπι]στολῶν τῶν Σε-|[βαστ]ῶν Τίτος Αἴλιος | [Αὐρή]λιος Λεωνίδ̣ης | [ὁ διὰ βί]ο̣υ̣ ξ̣υ̣σ̣τ̣ά̣ρ̣χ̣η̣[ς] | - - - - - - - - - - - - - -), τὸ δὲ ΑΠ. ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΗΙ τῆς ἐδῶ ἐπιστολῆς ὀφείλεται σὲ ἐσφαλμένη ἀπόδοση ἀρχικοῦ ΑΙΛ. ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΗΙ (σελ. 239, μὲ χρονολόγηση [στὴ σελ. 240] τῆς ἐπιστολῆς στὸ 166/167 τὸ ἀργότερο).
1. Κορνηλιανὸν Σουλπίκιον, 7. Κορνηλιανῶι: μιὰ αἰνιγματικὴ μορφή ("shadowy figure"), κατὰ τὸν Champlin2 ὅ.π. (JRS 64 [1974] 150)· τὸν ἴδιο συνιστᾶ ὁ Φρόντων καὶ στὴν ἐπιστολὴ Ad amicos 1.1, ἀβέβαιης ἐπίσης χρονολογίας, καθὼς σὺν τοῖς ἄλλοις παραμένει ἀβέβαιο ποιός Cl. Severus εἶναι ὁ ἀποδέκτης τῆς ἐπιστολῆς. (Περισσότερα: Pflaum11 ὅ.π. [Homm. Bayet] 547-48, Champlin2 ὅ.π. [JRS 64, 1974] 149-50 καὶ Hout ὅ.π. [CLF7] 401-2, μὲ περαιτέρω βιβλιογραφία.)