T= Testimonium F= Fragmentum E= Επιγραφή / Inscription
1,2[Ἐν Π]ρομηθε[ῖ δὲ] | [τῶι] Λυομέ[ν]ω[ι (sc. φησὶν Αἰσχύλος, F ↓
**202b Radt) τῆς3] | [Θέτ]ιδος (sc. τὸν Δία) ἐ[πιθυμεῖν.]4 | [καί]
φασιν5‖ [ἔνιοι6 καὶ7] | [ὁ τ]ὰ Κύπ[ρια γράψας]8 | [τῆι Ἥ]ραι9
χαρ[ιζομέ|νη]ν (sc. τὴν Θέτιδα) φεύγειν αὐ[τὴν] | [τὸ]ν γάμον
Δ[ιός, τὸν]10 | [δ' ὀ]μόσαι11 χολω[θέν]|[τ]α διότι12 ↓ ›θ13 (sc.αυ- τὴν14) | [συ]νοικ›ί‹σει15 ↓. κα[ὶ πα]|[ρ' Ἡ]σιόδω (fr. 210 M. – W.)
δὲ16 κε[ῖται] | [τ]ὸ παραπλήσ[ιον.]
1Στὸν Προμηθέα δὲ τὸν Λυόμενον (λέει ὁ Αἰσχύλος) ὅτι (ὁ Δίας)
ποθοῦσε τὴ Θέτιδα. Καὶ λένε κάποιοι καὶ αὐτὸς ποὺ σύνθεσε τὰ
Κύπρια (λέγει) ὅτι ἀπὸ εὐγνωμοσύνη στὴν Ἥρα (ἡ Θέτιδα) ἀπέ-
φευγε τὴ συνεύρεση μὲ τὸν Δία, αὐτὸς δὲ ὀργισμένος ὁρκίστηκε ὅτι2θὰ τὴν παντρέψει μὲ θνητό. Παραπλήσια ἱστορία βρίσκεται καὶ στὸν Ἡσίοδο.
1 κἑ. Ὁ ἀρχαῖος σχολιαστὴς ποὺ παρέδωσε τὸ F1 (βλ. ἀνωτ.) ἀποδίδει τὸν γάμο τῆς Θέτιδας μὲ θνητὸ στὴ συμβουλὴ τοῦ Μώμου. Ὁ Ἀπολλόδωρος (3.168-9) παραθέτει τὴν ἱστορία μὲ τὶς διάφορες παραλλαγές της: «Ὁ Ζεὺς καὶ ὁ Ποσειδῶν φιλονίκησαν ποιός θὰ νυμφευθεῖ τὴ Θέτιδα, ἐπειδὴ ὅμως ἡ Θέμις χρησμοδότησε ὅτι ἐκεῖνος ποὺ θὰ γεννηθεῖ ἀπ' αὐτὴν θὰ γίνει ἀνώτερος τοῦ πατέρα του, κρατήθηκαν μακριά. Μερικοὶ πάλι λὲν ὅτι ὁ Δίας ἤθελε νὰ συνευρεθεῖ μαζί της, ἀλλὰ ὁ Προμηθεὺς εἶπε πὼς ἐκεῖνος ποὺ θὰ τοῦ γεννηθεῖ ἀπ' αὐτὴν θὰ γίνει κύριος τοῦ οὐρανοῦ. Μερικοὶ τέλος λὲν ὅτι ἡ Θέτις δὲν θέλησε νὰ συνευρεθεῖ μὲ τὸν Δία γιατὶ εἶχε ἀνατραφεῖ ἀπὸ τὴν Ἥρα, κι ὁ Δίας ὀργισμένος ἤθελε νὰ τὴν παντρέψει μὲ θνητό (...)». Τὸ κείμενο τῆς τελευταίας παραλλαγῆς τοῦ Ἀπολλοδώρου (τινὲς δὲ λέγουσι Θέτιν μὴ βουληθῆναι Διὶ συνελθεῖν ὡς ὑπὸ Ἥρας τραφεῖσαν, Δία δὲ ὀργισθέντα θνητῶι θέλειν αὐτὴν συνοικίσαι) βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὸ κείμενο τοῦ προκείμενου ἀποσπ. τῶν Κυπρίων. Πβ. Πινδ. Ἰσθμ. 8.28 κἑ. καὶ Ἀπολλών. Ρόδ. 4.790 κἑ. Περισσότερα γιὰ τὸν μύθο βλ. ΕλλΜ Γ΄1 138-9.
5. διότι: ἂν διατηρηθεῖ, πρέπει νὰ θεωρηθεῖ ὡς εἰδικὸς σύνδεσμος (ἀντὶ τοῦ ὅτι, ὅπως στὸν Ἡρόδ. 2.43.2 κ.ἀ., βλ. καὶ ΑΚυΓ3214 F1.12 καὶ ΑΚυΓ4331 Π2.1.11)· ἀπαιτεῖται εἰδικὴ πρόταση ὡς ἀντικείμενο τοῦ ἀπαρεμφάτου ὀμόσαι (καὶ αἰτιολόγηση τοῦ χολωθέντα, τοῦ ὁποίου ἡ αἰτία ἀναφέρεται στὰ προηγούμενα)· ὁ Δίας ὁρκίστηκε ὅτι θὰ τὴν παντρέψει μὲ θνητό, ἐπειδὴ ὀργίστηκε γιατὶ ἐκείνη δὲν ἤθελε νὰ συνευρεθεῖ μαζί του. Ὁ Κ. Χατζηστεφάνου, ΠραΚυΣΒ Α΄4 493-94, προτείνει διόρθωση τοῦ διότι σὲ οἱ (οἷ=αὐτῆι) ὅτι=χολωθέντα οἱ ὀμόσαι ὅτι θνητῶι συνοικίσει. Σ' αὐτὴ τὴν περίπτωση πρέπει ἴσως νὰ ὑποθέσουμε ὅτι τὸ οἱ (παλαιότερος –τοῦ σχολιαστοῦ– τύπος τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας), μαζὶ ἴσως μὲ τὸ χολωθέντα, ἀνήκει στὸ κείμενο τῶν Κυπρίων, ἀπ' ὅπου πέρασε στὰ σχόλια· πρόβλημα παραμένει ἂν ὁ Ἀπολλόδωρος, τὸ κείμενο τοῦ ὁποίου βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὸ ἀρχαῖο σχόλιο (βλ. ἀνωτ. σχόλ. σ.στ. 1 κἑ.) ἀντλεῖ (α΄) ἄμεσα ἀπὸ τὰ Κύπρια ἢ (β΄) ἀπὸ τὸ παρὸν σχόλιο ἢ (γ΄) ἀπὸ κάποια κοινὴ πηγή. Τὸ γεγονὸς ὅτι τοῦ σωζόμενου σχολίου πρέπει νὰ προηγοῦνταν ἀναφορὰ στὶς ἄλλες παραλλαγὲς τοῦ μύθου (ὁ δὲ τὰ Κύπρια ποιήσας κ.λπ.), ὅπως καὶ στὸν Ἀπολλόδωρο, ἐνισχύει τὴ β΄ ἢ τὴ γ΄ ἄποψη. Ἡ παραφθορὰ τοῦ οἱ ὅτι σὲ διότι θὰ πρέπει νὰ ἐπῆλθε καὶ λόγω τῆς παλαιότητος τοῦ οἱ καὶ λόγω τῆς γειτνίασης μὲ τὸ χολωθέντα. Ἀλλὰ εἶναι πιὸ εὔλογο νὰ ὑποθέσουμε ἀρχικὴ γραφὴ δὴ ὅτι, ποὺ παλαιογραφικὰ βρίσκεται πιὸ κοντὰ στὸ διότι καὶ νοηματικὰ εὐσταθεῖ, γιατὶ μόνο ὀργισμένος ὁ Δίας θά 'δινε τέτοιον ὅρκο.
6. [συ]νοικ>ί<σει: ἐνεργητ. φωνῆς μεταβ. (ὁ Ζεὺς τὴν Θέτιδα). Ἡ γραφὴ τοῦ παπύρου συνοικήσει (ἀμετβ., ὑποκ. αὐτή), ποὺ φαίνεται νὰ νοσεῖ, διορθώθηκε ἀπὸ τὸν Reitzenstein5 σὲ συνοικίσει, τύπο ποὺ ἐνισχύει καὶ τὸ κείμενο τοῦ Ἀπολλοδώρου (βλ. ἀνωτ. σχόλ. σ.στ. 1).
1 κἑ. Ὁ ἀρχαῖος σχολιαστὴς ποὺ παρέδωσε τὸ F1 (βλ. ἀνωτ.) ἀποδίδει τὸν γάμο τῆς Θέτιδας μὲ θνητὸ στὴ συμβουλὴ τοῦ Μώμου. Ὁ Ἀπολλόδωρος (3.168-9) παραθέτει τὴν ἱστορία μὲ τὶς διάφορες παραλλαγές της: «Ὁ Ζεὺς καὶ ὁ Ποσειδῶν φιλονίκησαν ποιός θὰ νυμφευθεῖ τὴ Θέτιδα, ἐπειδὴ ὅμως ἡ Θέμις χρησμοδότησε ὅτι ἐκεῖνος ποὺ θὰ γεννηθεῖ ἀπ' αὐτὴν θὰ γίνει ἀνώτερος τοῦ πατέρα του, κρατήθηκαν μακριά. Μερικοὶ πάλι λὲν ὅτι ὁ Δίας ἤθελε νὰ συνευρεθεῖ μαζί της, ἀλλὰ ὁ Προμηθεὺς εἶπε πὼς ἐκεῖνος ποὺ θὰ τοῦ γεννηθεῖ ἀπ' αὐτὴν θὰ γίνει κύριος τοῦ οὐρανοῦ. Μερικοὶ τέλος λὲν ὅτι ἡ Θέτις δὲν θέλησε νὰ συνευρεθεῖ μὲ τὸν Δία γιατὶ εἶχε ἀνατραφεῖ ἀπὸ τὴν Ἥρα, κι ὁ Δίας ὀργισμένος ἤθελε νὰ τὴν παντρέψει μὲ θνητό (...)». Τὸ κείμενο τῆς τελευταίας παραλλαγῆς τοῦ Ἀπολλοδώρου (τινὲς δὲ λέγουσι Θέτιν μὴ βουληθῆναι Διὶ συνελθεῖν ὡς ὑπὸ Ἥρας τραφεῖσαν, Δία δὲ ὀργισθέντα θνητῶι θέλειν αὐτὴν συνοικίσαι) βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὸ κείμενο τοῦ προκείμενου ἀποσπ. τῶν Κυπρίων. Πβ. Πινδ. Ἰσθμ. 8.28 κἑ. καὶ Ἀπολλών. Ρόδ. 4.790 κἑ. Περισσότερα γιὰ τὸν μύθο βλ. ΕλλΜ Γ΄1 138-9.
5. διότι: ἂν διατηρηθεῖ, πρέπει νὰ θεωρηθεῖ ὡς εἰδικὸς σύνδεσμος (ἀντὶ τοῦ ὅτι, ὅπως στὸν Ἡρόδ. 2.43.2 κ.ἀ., βλ. καὶ ΑΚυΓ3214 F1.12 καὶ ΑΚυΓ4331 Π2.1.11)· ἀπαιτεῖται εἰδικὴ πρόταση ὡς ἀντικείμενο τοῦ ἀπαρεμφάτου ὀμόσαι (καὶ αἰτιολόγηση τοῦ χολωθέντα, τοῦ ὁποίου ἡ αἰτία ἀναφέρεται στὰ προηγούμενα)· ὁ Δίας ὁρκίστηκε ὅτι θὰ τὴν παντρέψει μὲ θνητό, ἐπειδὴ ὀργίστηκε γιατὶ ἐκείνη δὲν ἤθελε νὰ συνευρεθεῖ μαζί του. Ὁ Κ. Χατζηστεφάνου, ΠραΚυΣΒ Α΄4 493-94, προτείνει διόρθωση τοῦ διότι σὲ οἱ (οἷ=αὐτῆι) ὅτι=χολωθέντα οἱ ὀμόσαι ὅτι θνητῶι συνοικίσει. Σ' αὐτὴ τὴν περίπτωση πρέπει ἴσως νὰ ὑποθέσουμε ὅτι τὸ οἱ (παλαιότερος –τοῦ σχολιαστοῦ– τύπος τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας), μαζὶ ἴσως μὲ τὸ χολωθέντα, ἀνήκει στὸ κείμενο τῶν Κυπρίων, ἀπ' ὅπου πέρασε στὰ σχόλια· πρόβλημα παραμένει ἂν ὁ Ἀπολλόδωρος, τὸ κείμενο τοῦ ὁποίου βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὸ ἀρχαῖο σχόλιο (βλ. ἀνωτ. σχόλ. σ.στ. 1 κἑ.) ἀντλεῖ (α΄) ἄμεσα ἀπὸ τὰ Κύπρια ἢ (β΄) ἀπὸ τὸ παρὸν σχόλιο ἢ (γ΄) ἀπὸ κάποια κοινὴ πηγή. Τὸ γεγονὸς ὅτι τοῦ σωζόμενου σχολίου πρέπει νὰ προηγοῦνταν ἀναφορὰ στὶς ἄλλες παραλλαγὲς τοῦ μύθου (ὁ δὲ τὰ Κύπρια ποιήσας κ.λπ.), ὅπως καὶ στὸν Ἀπολλόδωρο, ἐνισχύει τὴ β΄ ἢ τὴ γ΄ ἄποψη. Ἡ παραφθορὰ τοῦ οἱ ὅτι σὲ διότι θὰ πρέπει νὰ ἐπῆλθε καὶ λόγω τῆς παλαιότητος τοῦ οἱ καὶ λόγω τῆς γειτνίασης μὲ τὸ χολωθέντα. Ἀλλὰ εἶναι πιὸ εὔλογο νὰ ὑποθέσουμε ἀρχικὴ γραφὴ δὴ ὅτι, ποὺ παλαιογραφικὰ βρίσκεται πιὸ κοντὰ στὸ διότι καὶ νοηματικὰ εὐσταθεῖ, γιατὶ μόνο ὀργισμένος ὁ Δίας θά 'δινε τέτοιον ὅρκο.
6. [συ]νοικ>ί<σει: ἐνεργητ. φωνῆς μεταβ. (ὁ Ζεὺς τὴν Θέτιδα). Ἡ γραφὴ τοῦ παπύρου συνοικήσει (ἀμετβ., ὑποκ. αὐτή), ποὺ φαίνεται νὰ νοσεῖ, διορθώθηκε ἀπὸ τὸν Reitzenstein5 σὲ συνοικίσει, τύπο ποὺ ἐνισχύει καὶ τὸ κείμενο τοῦ Ἀπολλοδώρου (βλ. ἀνωτ. σχόλ. σ.στ. 1).